-ERDOĞAN’IN BİLGİSİ VAR MI? -"BUNU TAHMİN ETMEK İSTEMİYORUM!"

-ERDOĞAN’IN BİLGİSİ VAR MI? -"BUNU TAHMİN ETMEK İSTEMİYORUM!"

Ankara ile Moskova arasındaki uçak krizi sıcaklığını korurken Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov, Türk basınında ilk kez konuştuğu Aydınlık’la çok önemli bilgiler paylaştı. Türkiye’nin, Rus uçaklarının Suriye’deki operasyonları sırasında vurulmasını istemediği bölgelerin listesini Rusya Savunma Bakanlığı’na vermediğini belirten Karlov, Türkmendağı’nda ise Türkmenleri değil Rus vatandaşı olan teröristleri vurduklarını açıkladı.

İşte yaklaşık 1,5 saat süren Karlov röportajının tamamı;

İLİŞKİLERİMİZİN TARİHİ İKİYE BÖLÜNDÜ

•Uçak krizi şu anda hangi aşamada?

Rus bombardıman uçağıyla ilgili olan olaylar, bizim ikili ilişkilerimizin tarihini ikiye bölmüştür. 24 Kasım öncesi ve 24 Kasım sonrası…

•Olayın ardından Kremlin’den yapılan açıklamada, bir provokasyondan söz edildi. Bu provokasyon kime kim tarafından ve niye yapıldı?

Son yıllarda, iki ülkenin elde etmiş olduğu başarılar baltalanmış oldu. Provokasyonun arkasında kimin olduğunu, daha önce Devlet Başkanımıza da soruldu. Şöyle cevaplayabilirim. Arkasında kimin olduğu önemli değil, önemli olan şu: Bizim savaş uçağımız düşürülmüştür. Suriye’de operasyonlara başlarken bir uydumuzu Suriye üzerinde konuşlandırdık. Bunu sivil hedeflere ve müttefiklerimize zarar vermemek için yaptık. O gün düşürülen uçağın yanı sıra, diğer bir uçağımız daha hareket ediyordu. O uçak, uçağı düşüren füzenin fırlatıldığı anı tespit etti. Aslında düşürülen uçağın mürettebatı şehit düştü ama navigasyon askeri hayatta ve uçağın güzergahını belirliyordu. O bölgenin yakınında bizim hava üssümüz ve radarlarımız var. Bizim verilerimiz defalarca kontrol edildi. Kısaca, Rus uçağı, Türk hava sahasına girmemiştir. Bizim uçağımızın uçuş güzergahı sınırınıza en fazla bir kilometre yakındır. Türk uçağı ise Suriye hava sahasını ihlal etmiş, Suriye hava sahasını 2 kilometre derinliğe kadar girmiştir. Füzeyi de Suriye hava sahasında bulunduğu sırada fırlatmıştır.

RUS UÇAĞI OLDUĞU BİLİNİYORDU

•En çok tartışılan konulardan bir tanesi de Türk uçaklarının uyarıda bulunup bulunmadığı… Uyarıyı Rus uçakları duymadı mı? İkincisi, Türk uçakları Rus uçaklarını vururken, bunun Rus uçağı olduğunu biliyor muydu?

Aslında bizim düşürülen uçağımızın navigasyon uzmanı kurtarıldıktan sonra, Hymeymim hava üssüne gönderildi ve bir grup Rus basın mensubu ile görüştü. Kendisi, net bir şekilde ifade etti ki, herhangi bir uyarı ya da ikaz gelmedi.

Ekim ortasında, Türkiye’ye Rus Uzay ve Hava Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Dronov ziyareti gerçekleştirildi. Türk tarafına “sıcak hat” diyebileceğimiz, başında sorumlu askerimizin bulunduğu bir telefon verdi. Bu tür durumlarda kullanılabileceğini söyledi. Dronov, bu konuda Türkiye ile yakın işbirliğine hazır olduğumuzu teyit etti. Türkiye tarafının o olayda, sıcak hattı kullandığı bilgisi yoktur. Aslında Türk tarafının, Türk pilotlarının uçağımızı görüp görmediklerine ilişkin şunu söyleyebilirim; Türk pilotlarının yüksek profesyonellikte olduğundan hiç şüphemiz yok, havada hangi uçak ve kime ait, tespit edebilirler... Bu kabiliyetleri var.

•Aydınlığa kavuşturmak için soruyorum, böyle bir hat var ve kullanılmadı mı?

Bildiğim kadarıyla bu hat, Türk tarafından hiçbir zaman kullanılmadı.

•ABD ile Rusya arasında Suriye’de bilgi değişimini kapsayan bir anlaşma var. Anlaşma bilgilerin diğer koalisyon ülkeleriyle de paylaşılmasını içeriyor mu?

Rusya ile ABD arasında böyle bir belge imzalandı. Suriye ‘de yapılan operasyonlarda uçuşların güvenliğinin sağlanmasına dair mutabakat zaptı…

•Tarihi nedir?

Bu anlaşma 20 Ekim 2015 tarihinde imzalanmıştır. Özellikle de söz konusu mutabakatın 7. maddesinden söz etmek istiyorum. Mutabakata katılan Amerikan katılımcı, IŞİD’e karşı koalisyonun diğer üyelerine mutabakatın uygulanması ve mutabakatın koşuları ile ilgili bilgi paylaşmayı taahhüt etti. Mutabakatın 2. Maddesi de önemli. Mutabakata katılan taraf, karşı tarafa insanlı ya da insansız hava araçlarına karşı karadan havaya, havadan havaya füzeleri ile müdahale etmeyecek. Bu anlaşma trajediden bir ay önce imzalandı.

IŞİD’İN PETROL SATIŞI

•Putin Türkiye’nin IŞİD ile petrol ticareti yaptığını iddia etti.

IŞİD petrolünün Türkiye’ye gittiğine dair bilgileri Sayın Devlet Başkanımız daha Antalya’daki G-20 zirvesi sırasında yaptığı basın toplantısında söz etti.

•İsim vermemişti ama…

Doğru, şimdi önce, uzun uzun tankerler, petrol boru hattı gibi araçlardan söz etti Sayın Devlet Başkanımız… Sonra da kendisi, daha ayrıntı paylaştı. Türkiye’ye doğru ilerlediğini gündeme getirdi.

•Bu konuda elimizde kanıtlarımız var demişti…

Şu anda devlet başkanımızın ve diğer yöneticilerimizin yaptıkları konuşmalara atıfta bulunarak ifade ediyorum. Konu çok önemli ve çok hassas. O yüzden herhangi bir anlaşmazlık yaratmak istemiyorum.

•Bu konu BM Güvenlik Konseyi kararlarını da ilgilendiriyor. Konuyu, BM Güvenlik Konseyi’ne taşıyacak mısınız?

Özellikle dün (Salı) Sayın Putin’in dile getirdiği hususlara benim ilave edeceğim bir şey yok.

ERDOĞAN’IN BİLGİSİ VAR MI?

•Peki, uçağın düşürülmesinden Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bilgisi olduğunu düşünüyor musunuz?

Bunu tahmin etmek istemiyorum…

•Telsiz görüşmelerinde, Rus uçağına yapılan ikazı Rus pilotlarının duymadığı sürekli gündemde. Şöyle iddialar da var: Bu telsiz frekansları ile oynandığı gibi… Daha açıkça, Amerikalılar, telsizlere girip bu uyarının yapılmış olmasını engellemiş olabilirler mi?

Bu konuda da maalesef bir şey diyemeyeceğim…

HEDEFİMİZDE RUS TERÖRİSTLER VARDI

•Türkmendağı bölgesinde hedefiniz kimdi?

Suriye’de yaptığımız hava operasyonunun önemli sebeplerinden biri, orada bulunan Rusya kökenli teröristlerin etkisizleştirilmesi ve onların Rusya’ya dönüşlerinin engellenmesi… İstihbaratımızdan aldığımız bilgilere göre o bölgede o anda bine yakın Rusya vatandaşı terörist bulunuyordu. Bunun bizim açımızdan ne kadar önemli olduğunu kanıtlamak için size bir örnek vereyim. Türkiye’nin başkenti Ankara’da tren garındaki korkunç trajediyi hatırlıyorsunuz. Aynı günde, patlama olduğu günde, Moskova’da bir grup terörist yakalandı. Bunlar da Moskova’da toplu taşıma sistemimizde eyleme hazırlanıyorlardı. Onların elinde patlayıcı maddeler vardı, terörist eyleme hazırlık aşamasındaydılar. Soruşturma yapıldıktan sonra ortaya çıktı ki, bu gruba katılan teröristlerin bazıları, Suriye’de patlayıcı madde eğitimi almıştır. İşte bu tür insanlar Rusya’ya dönüp vatandaşlarımızı öldürmelerini kesinlikle önlemek istiyoruz.

PYD DAHA ÇOK ABD İLE TEMASTA

•Rusya PYD’ye yardım ediyor mu?

Bizim aslında bu konuda tutumuz çok açık ve nettir. Terörist olmayan aklı yerinde olan gruplarla Suriye’de işbirliğine hazırız. PYD’den söz etmek gerekirse, daha çok Amerikan tarafı ile temasta bulunuyorlar. Şu anda bizim için öncelik, Suriye’de faaliyet gösteren terörist örgütlerin bir listesinin hazırlanmasıdır.

•PYD sizce terörist bir unsur mu?

Karşı bir soru soracağım… PYD, BM’nin terör listesinde var mı? BM’nin kabul ettiği terörist örgütleri biz de terörist olarak kabul ediyoruz.

ÖNCELİĞİMİZ SURİYE’NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ

•PYD özerk bölgeler yaratmak istiyor. Kuzey Irak’taki gibi özerk yönetime doğru ilerleyen bir PYD’yi, Suriye’nin toprak bütünlüğüne bir tehdit olarak görüyor musunuz?

Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması, Rusya’nın Suriye politikasının önemli ve kilit bir parçasıdır.

RUSYA-TÜRKİYE YAKINLAŞMASI RAHATSIZ ETTİ

•Uçak düştükten sonra ABD ve NATO’dan, bundan memnuniyet duydukları yönünde açıklamalar geldi. Bunu nasıl değerlendiriyor. ABD’nin bu olayda rolü var mıdır?

Bu tür yorumlar üzerine ben yorum yapmak istemiyorum. Ama şunu biliyorum, Rusya ile Türkiye arasında gelişen dinamik ilişkilerden dünyamızda herkes memnun kalmadı.

•ABD’nin bölgedeki kuvvetleri artıyor. Bundan rahatsızlık duyuyor musunuz?

İncirlik konusu özellikle Türkiye-ABD ikili ilişkilerinin bir konusu…

•Suriye sınırını koruması için F-15 E’ler ve F-15 C’ler gönderildi. Bu uçaklar arasında havadan havaya ateş eden uçaklar bulunuyor. Bunlar sizi rahatsız etmedi mi?

Bu sınırı bunlar kimden koruyacak?

7 EKİM TOPLANTISI

Bir husus daha eklemek isterim. 7 Ekim tarihinde Savunma Bakan Yardımcımız Bay Antonov, Savunma Bakanlığımıza NATO ülkelerinin askeri ataşelerini davet etti. Söz konusu toplantıda iki teklifte bulunduk. Birincisi, nereyi vuralım, hedefleri size verin, işaretleyin biz yapalım… İkinci teklif, nereyi vurmayacağız, sizce hangi bölgelerde terörist yok, bize deyin, biz oralarda operasyonumuzu yapmayacağız. IŞİD’in bulunduğu ve işaretlendiği Rus Savunma Bakanlığı’nın haritaları NATO’nun askeri ataşelerine verilmiştir. Toplantıya Türkiye’nin askeri ataşesi katıldı, hazır bulundu. Bu toplantıdan sonra katılan ülkelerden sadece bir tek Almanya’dan tepki geldi. Onlar da dediler ki paylaşmış olduğunuz bilgiler sonraki operasyonlarda göz önünde bulundurulacak.

KOORDİNATLARI VERDİK, ANKARA VURMAYIN DEMEDİ

•Bombalayacağınız yerleri mi verdiniz?

Biz verdik.

•Vuracağınız yerlerin haritasını…

Biz söyledik. Aynı haritaları karşı taraftan almayı bekliyorduk.

TÜRK HALKI DOSTUMUZ

•Türk ve Rus halkları arasında gerilim yükseliyor. Bunu önlemek için ne yapmalı?

Türk halkı düşmanımız değil. Türk halkı ile hiçbir sorunumuz yok. Sorunumuz Türkiye’yi yönetenlerle. Yaşanan olay, askerimizin şehit edilmesi kabul edilebilir bir durum değil. Rus halkı içinde birtakım olumsuz tepkiler olabilir. Bunları önleyeceğiz. Örneğin Türk öğrencilerle ilgili bazı olumsuz gelişmeler oldu. Sonra Milli Eğitim Bakanı açıklama yaparak sorunu çözdü. Türk milleti her zaman dostumuzdur. Ruslar en çok Türklerle evleniyor. Rusya Devlet Başkanı Putin de Türk halkıyla bir sorunumuz olmadığını defalarca açıkladı.

•Türk işadamları çok sıkıntıda

İşadamları ile de bir sıkıntımız yoktu. Son yaşanan gelişmelerin onlarla bir ilgisi yok. İşadamları, Türkiye’yi yönetenlerin yanlış politikalarının kurbanıdırlar.

MÜTEAHHİTLERE KÖTÜ HABER

•Rusya Türkiye’ye karşı hangi önlemleri alacak?

Rus vatandaşlarımıza Türkiye’ye turistik tur satmıyoruz, bunları durdurduk. Geçen sene Türkiye’ye 4.5 milyon Rus turist geldi. Bu sene 3.5 milyon bekliyorduk. Önümüzdeki sene çok daha az gelecek. Diğer bir konu da Türk müteahhitlik sektörü. Türk müteahhitler Rusya piyasasında çok etkin bir biçimde faaliyette bulunuyordu. İmzalanmış olan sözleşmeler ya da 31 Aralık tarihine kadar imzalanacak olan bütün sözleşmeler aynen devam edecek, gerekenler yerine getirilecek. 1 Ocak 2016 tarihinden sonra bu tür projeler için belli bir görüşme ve değerlendirme süreci öngörülecek. Türkiye’den ithal ettiğimiz yaş meyve ve sebze neredeyse durdurulacaktır. Son olarak Türkiye’nin yaş seze ve meyve ihracatının boyutu 1 milyar dolar civarındaydı. Bu yıl Türkiye’den yaş meyve ve sebze ithalatımız önemli ölçüde artmıştı. Büyükelçi olarak bizzat ben çok çaba sarfetmiştim. Ama şimdi işler değişti. Narenciye ve domates... İhracatın yüzde 30-35’i... O zaman başka ülkelerden alacağız. İsrail’den, Azerbaycan’dan, İran’dan, Cezayir’den teklifler geldi.

TIR GEÇİŞİNDE BÜYÜK KISITLAMA

Türk TIR şoförlerine, taşıma sektörüne verilen izin kontenjanı kısıtlanacaktır. Bu sene 8 bin izin verdik, önümüzdeki sene 2 bin olacaktır. Öyle bir ihtimal var ki, belki de hiç vermeyeceğiz. Bahsettiğim önlemler alınmış vaziyetti ama diğer ilave önlemler de görüşülmekte...

•Doğalgaz buna dahil mi?

Mesela Türk Akımı, doğalgaz boru hattı projesi, iptal edilebilir ya da durdurulabilir.

•Mavi Akım’dan gelen doğalgazın miktarının azaltılması, kısıtlanması ya da kesilmesi söz konusu olabilir mi?

Benim bu konuda bilgim yok... Şu anda bu tür konular üzerinde spekülasyon yapmak istemiyorum, kararı bekleyelim ondan sonra...

• Nükleer santral yapımı, yaptırım kapsamına alınabilir mi?

Kesin olarak bilmediğim bilgi konusunda spekülasyon yapmak istemiyorum.

GAZETECİLERİN ORADA OLMASI DİKKAT ÇEKİCİ

•Rus pilotun cenazesi kimin elinden alındı?

Türk tarafından aldık

•Karşı tarafta kimin elinde olduğu yönünde bir bilginiz var mı?

Bize bir çok eleştiri ve suçlama geliyor. Bunlardan biri de bizim o bölgede Türkmenleri hedef aldığımız. Özellikle beni şaşırtan bir husus var. Uçağımızın düşürüldüğü sırada olay yerinde birçok gazetecinin olması. Özellikle uçağın vurulma anının, profesyonel ekipmanla çekildiği görülüyor. Pilotumuz paraşütle iniş yaparken, ona ateş eden grup da profesyonel biçimde çekim yaptı. Bu çok dikkat çekici. Ayrıca ortaya çıktı ki, bu grubun komutanlarından biri Türkmen değil, Türkiye vatandaşı!

VİYANA ETKİLENİR Mİ?

•1 Ocak 2016’da Viyana mutabakatına göre yeni bir süreç başlayacak. Uçak krizi bu süreci etkiler mi?

Daha önce de ifade ettik ki IŞİD’i sadece ortak çabalarla yok edebiliriz. Bizim uluslar arası arenada yaptığımız çabalara, uçağımızın düşürülmesi bir darbedir. Ama Rusya mutlaka, bu formatta bu istikamette çalışmaya devam edecektir. IŞİD tehdidini tek başına önlemek, ne Rusya ne ABD ne de başka ülke için tek başına mümkündür. Bu sorun sadece ve sadece BM ilkelerine ve mevzuatına dayanarak, uluslar arası gerçek bir koalisyonun katılımıyla çözülebilir.

İLİŞKİLER NASIL NORMALE DÖNER?

•İki ülke arasında bir kriz var. Kolay da soğuyacağa benzemiyor. İlişkiler nasıl normale döner?

Türkiye olan ilişkilerimizin bu kadar krize girmesinden dolayı, üzüntü içindeyiz. Devlet Başkanımız dün üzüntülerini paylaştı; kendisi de ilişkileri 23 Kasım tarihinde bulunan seviyesine ulaşması açısından bir çok çaba göstermiştir. Türkiye’den beklentilerimizi de açıkladı: Önce özür dilemesi, sorumluların cezalandırılması ve uçağımızın düşürülmesi sonucundaki zararın tazmin edilmesi, yani çok olağanüstü bir talep yok gördüğünüz gibi... Ama diyaloga başlamamız için bu koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir.

•Rusya, Türkiye ile askeri diyalogu askıya aldı. Türkiye ile Rusya’nın Karadeniz’de Blackseafor diye ortak bir operasyonu var... Bu ne olacak?

Türkiye ile askeri temasları durdurduk... Ekonomik olarak alacağımız önlemler, şu anda netleştirilmektedir.

•Blackseafor da durdu mu? Çekilecek misiniz o operasyondan?

Bana savunma bakanıymışım gibi soru soruyorsunuz...

RÖPORTAJ: İSMET ÖZÇELİK, DENİZ KAHRAMAN

Haber Habere